Ortodonta - Kto to jest i czym sie zajmuje?

Ortodonta zajmuje się leczeniem wad zgryzu oraz nieprawidłowości i krzywizn zębowych. Co dobrze wiedzieć? Wada zgryzu opiera się na nieodpowiednim położeniu zębów lub szczęki, co zatem jest prostą drogą do niebagatelnych problemów z wymową, zaburzenia symetrii twarzy – wpływając negatywnie na sposób postrzegania siebie i będąc źródłem kompleksów w późniejszym wieku. Proces korekcji wady zgryzu jest długi i zabiera średnio około 2 lat.

Czynniki powstawania wad zgryzu

Wady zgryzu grupuje się na wrodzone i nabyte. Do deformacji szczęki może dojść już na początku rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak zazwyczaj są to złe przyzwyczajenia dzieci. Częste ssanie kciuka czy niedobrze dopasowanego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych klocków), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta jest przyczyną deformacji szczęki. Także niewłaściwe układanie dziecka podczas karmienia piersią, może oznaczać problemy. Na pierwszą wizytę kontrolną warto zabrać dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta w porę wskaże możliwe zmiany i zadba o właściwy rozwój dziecka.

Dlaczego wizyta u ortodonty jest przydatna?

Nieleczenie albo ignorowanie wady wiedzie do jej nasilenia, a to z kolei pomnaża ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może powodować kłopot w żuciu, a także oddychaniu. Zły układ szczęki wywołuje bóle zębów, ich ruszanie się lub przedwczesne ścieranie. Sprzyja to też odkładaniu się kamienia nazębnego oraz może być przyczyną rozwoju chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.

Rodzaje wad zgryzu

Tyłozgryz – najczęściej występująca wada zgryzu. Dolne zęby ukryte są za zębami górnymi, przy czym zęby przednie nie stykają się wzajemnie. Niekiedy górne siekacze pochylają się w kierunku górnej wargi, a twarz zniekształca się poprzez cofnięcie żuchwy.

Przodozgryz – w tym przypadku to dolne zęby zachodzą na górne. Powstaje widoczne przemieszczenie brody do przodu.

Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne, zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.

Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Powoduje to zniekształcenie twarzy ze względu na zmniejszenie dolnego odcinka. Tak umiejcowione zęby zbytnio się ścierają,  co jest powodem chorób dziąseł i przyzębia.

Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada utrudnia w żuciu pokarmu, a także w prawidłowej wymowie – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Skutkiem zgryzu otwartego jest wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.

Stłoczenia zębów – są wtedy, gdy zęby mają nieodpowiedni rozmiar w stosunku do zębodołów. Wyrastają przechylone lub w niewłaściwych miejscach, ze względu na brak przestrzeni w jamie ustnej.

Zęby odseparowane – pomiędzy zębami pojawiają się widoczne odstępy, wynikające z nadmiaru miejsca w żuchwie.

Jak leczyć wady zgryzu? Kiedy zalecany jest ortodonta?

Leczenie wady zgryzu zazwyczaj rozpoczyna się od chwili wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci doradzają zadbanie o właściwy zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, ze względu na to leczenie jest łatwiejsze i zmniejsza się ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest dostępna dla każdego.

Rodzaje aparatów ortodontycznych

Aparaty na zęby dzielą się na stałe — mocowane do zębów specjalistycznym klejem oraz ruchome — możliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome są częściej stosowane u dzieci, niż u dorosłych.

Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która koryguje wadę, jest w tym przypadku łuk scalony z metalowymi zamkami, które przykleja się do pojedynczych zębów i przytwierdza przy użyciu ligatur ortodontycznych. Dla urozmaicenia, szczególnie dla młodszych pacjentów, istnieje możliwość wyboru wielokolorowych ligatur. Dla dbających o większą estetykę dostępne są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.

Aparat lingwalny — zakładany jest odwrotnie niż ten tradycyjny, bo od środka jamy ustnej. Projektowane są dla każdego pacjenta indywidualnie i niwelują wstyd związany z noszeniem aparatu na zębach, bo ten jest niewidoczny. Ujemną stroną tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.

Aparat samoligaturujący — ten rodzaj aparatu ortodontycznego różni się od innych budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.

Aparat Clear Aligner — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest świetnym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki możliwości zdjęcia go samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.

Jak dbać o aparat na zęby?

Dbałość o jamę ustną  w trakcie noszenia aparatu jest niezwykle ważna. Aparat może początkowo zawadzać, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego pozostałości posiłku. Należy myć zęby po każdym posiłku i zrezygnować z pokarmów, które mogą pozostawać na zamkach i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą trwale uszkodzić aparat.

Ile zapłacisz za aparat na zęby?

Ceny aparatów na zęby są określane na podstawie wybranego modelu. Do najtańszych należą te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — są znacznie bardziej kosztowne. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Cena najdroższych aparatów lingwalnych może dochodzić do 12 tysięcy zł.  Aparaty ortodontyczne są też dostępne do wzięcia na raty. Do ceny aparatu trzeba także doliczyć koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest zależna od czasu leczenia. Leczenie ortodontyczne może być finansowane przez NFZ dla pacjentów poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.